دین مقدس اسلام در مواجهه با رسومات و سنت‌های ملل و اقوام، رویکردی اصلاح‌گرانه داشته، سنت ها و رسومات رایج در جوامع را برمبنای حق و عدالت سنجیده، رسوماتی را که با این مبانی سنخیت داشته، تأیید کرده و آن‌هایی را که در تقابل و تضاد با این معیارها بوده، مردود دانسته است که به برخی از آنها اشاره می شود:
الف: رد سنت ها و آیین های شرک آلود، جاهلی و ضد انسانی
۱- دین مقدس اسلام با آئینهای شرک آلود و بت پرستی، به شدت مبارزه کرده، توحید و یکتاپرستی را جایگزین آن نموده است.
۲- سنت جاهلی و ضد انسانی «زنده به گور نمودن دختران» در تضاد با اصول و مبانی شرعی بوده، به شدت از آن جلوگیری نموده است.
۳- جنگ‌ها، کشتارها، خون خواهی‌ها و انتقام جویی‌های قبیله‌ای و مداوم را نهی کرد، قصاص و عفو را جایگزین نموده است.
۴- دین مقدس اسلام، تبعیض و نژادی پرستی و برتری جویی‌های نژادی و قبیله ای را مردود دانسته، تقوای الهی را معیار و ملاک برتری انسانها دانسته است.
ب: تأیید سنت‌ها و آیین‌هایی که موافق و مطابق آموزه‌های دین اسلام است
۱- صله رحم و مهمان‌نوازی که در ادوار گذشته مرسوم بوده، مورد تأیید دین مقدس اسلام قرار گرفته، و در آیات و روایات براهمیت آن نیز تأکید گردیده است.
۲- آراستن و تمیزی خانه، لباس و مکان‌های زندگی در مناسبت‌های مختلف و... مهر تأیید شرعی خورده، البته برخی از رسومات مرتبط که در تقابل با مکتب و آموزه‌های مذهب قرار داشته، مردود شمرده شده، مورد نهی قرار گرفته است.
۳- وفای به عهد نزد بسیاری از اعراب، ارزشمند محسوب می‌شد، اما در اسلام به عنوان یک اصل اخلاقی مطرح و معرفی گردید.
۴- اعراب عصر جاهلیت، جنگ در ماه های حرام را جایز نمی‌دانستند که از نظر شرع مقدس نیز تائید گردید.
بنابراین؛ تا زمانی که زنده نگه داشتن آداب و رسوم گذشتگان، مخالف با موازین شرع مقدس نباشد، نه تنها از نظر اسلام، اشکال نداشته؛ بلکه مورد تأیید می باشد.
مراسم «شب یلدا» یکی از آیین های کهن است که مانند عید نوروز در کشورهای مختلف مانند ایران، افغانستان، پاکستان، تاجیکستان، اقلیم کردستان، جمهوری آذربایجان، ترکیه و دیگر کشورها و غالبا بین فارسی زبانان برگزار می‌گردد و سابقه چند هزار ساله دارد. با ظهور اسلام و پذیرش تعالیم این دین الهی از سوی ملل مختلف، با این آیین کهن (شب یلدا) مخالفتی نشده و مغایر با آموزه های دینی اعلام نگردیده است.
باید توجه داشت؛ اساساً دین مقدس اسلام به صورت مبنایی در تقابل مطلق با همه رسومات و آیین‌های جوامعی که به اسلام می‌گرویدند و اسلام می‌آوردند، نبوده و هرگز در پی مخالفت و مبارزه با همه سنت های رایج در جوامع مختلف نبوده؛ بلکه همواره تعامل احکام الهی با سنت‌ها و فرهنگ‌ها به محتوای آنها بستگی داشته است. واضح است که اگر سنت و آیینی مخالف معارف الهی، کرامت انسانی و آموزه‌های اسلامی باشد، اسلام آن را نمی پذیرد؛ اما اگر آن آداب و رسوم، موافق و براساس آموزه‌های دین اسلام باشد و یاحداقل در تقابل و تضاد با آموزه‌های دینی نباشد، یقینا بلامانع خواهد بود. مثلا سنت پسندیده رفتن نزد بزرگان خانواده مانند پدر بزرگ ها و مادر بزرگ ها، دید و بازدید اقوام و نزدیکان، هدیه دادن، صله رحم و... بنابراین، آیین و سنت شب یلدا نیز از سنت‌هایی است که فی نفسه نه تنها نامطلوب و ناپسند نیست، بلکه از آن جهت که صله رحم و رفتن به منزل بزرگان اقوام، نشستن پای صحبت های بزرگسالان و گوش دادن به نقل فراز و نشیب داستان‌های زندگی آنان، خواندن اشعار حکمت آمیز، دادن هدایا و... در آن انجام می شود، یقینا مفید و ارزشمند است.
نکته مهم دیگر اینکه؛ توجه دقیق به طولانی‌ترین شب سال، برای درک و فهم عمیق از نظام طبیعت و نظم موجود در آن و تعمق در قدرت لایزال الهی نیز به نظر می‌رسد از اموری است که می‌تواند مورد تأکید دین مقدس اسلام می‌باشد.
یقیناً چنین مراسمی، از آن جهت که ناظر به زیبایی‌های جهان خلقت و مشاهده نظم دقیق در تدابیر الهی می‌باشد؛ و می تواند توجه انسانها را بیشتر از هروقت دیگر به عظمت و حکمت آفریدگار جلب کند، ارزشمند است. از این رو؛ حکم دادن به جایز نبودن مراسم شب یلدا به این استناد که از شب یلدا در منابع اسلامی یاد نشده، نمی تواند صحیح باشد. چون نمی‌توان آن را در تقابل با احکام الهی دانست؛ بلکه مبنای اسلام عزیز بر حراست و نگهداری از سنت‌های پسندیده‌ای است که در میان ملل، جوامع و اقوام مختلف رایج بوده است.
البته بدون تردید؛ تأیید مراسم شب یلدا، به معنی تأیید تمامی برنامه های رایج در آن شب نیست و هرگونه اسراف در تهیه و مصرف میوه‌ها و پوشاک؛ ترویج تجملات بی‌رویه، غافل شدن از یاد خداوند متعال، چشم و هم چشمی‌ها (رقابت های کاذب)، پرداختن به لهو و لعب، ترویج بی‌حیایی و بی‌عفتی، تحمیل هزینه‌های سنگین بر خانواده ها و... فاقد وجهه دینی است و حتی توجیه عقلی نیز ندارد.
منبع: خبرگزاری آوا
لینک:
https://www.avapress.com/fa/note/302680/
نظر شما